H Ανατολή συναντά τη Δύση: διαφορές πολιτισμού
Η Yang Liu είναι μια εικαστική καλλίτεχνις που γεννήθηκε στην Κίνα, μεγάλωσε στη Γερμανία και εργάστηκε στη Νέα Υόρκη. Το 2007 ασχολήθηκε με ένα εικαστικό πρότζεκτ που είχε ως τίτλο τη φράση «Η Ανατολή συναντά τη Δύση» και διοργάνωσε αρκετές εκθέσεις στην Κίνα και τη Γερμανία. Τα έργα της ήταν μινιμαλιστικά και απλά, ενώ εξέφραζαν ξεκάθαρα τις πολιτιστικές διαφορές της Δύσης και της Ανατολής, από τα πρότυπα ομορφιάς έως την αντίληψη του χρόνου και την ένταση του θορύβου στα εστιατόρια!
Τα γηρατειά, τα αφεντικά, το φαγητό
Σύμφωνα με τις εικόνες της Yang Liu, τα γηρατειά διαφέρουν στην Κίνα και τη Γερμανία. Στη Γερμανία, οι ηλικιωμένοι φαίνονται μόνοι και έχουν συνήθως για συντροφιά τους ένα κατοικίδιο ζώο: αρκετά ρεαλιστικό εάν σκεφτεί κανείς την ανεξαρτησία των παιδιών από μικρή ηλικία και τις κοινωνικές παροχές, όπως και, αν το πάμε ακόμη παραπέρα, την εγκατάλειψη της υπαίθρου για τη ζωή στην πόλη (σε αγροτικές περιοχές, όπου οι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι τους). Στην Κίνα, πάλι, οι ηλικιωμένοι παρουσιάζονται, στις εικόνες της εικονογράφου, μαζί με τα εγγόνια τους: η αξία της οικογένειας και ο σεβασμός προς τους μεγαλύτερους είναι πολύτιμα!
Κάτι που τώρα πια ίσως να μην ισχύει σε τόσο μεγάλο βαθμό, αλλά εξακολουθεί να εφαρμόζεται, είναι η απόσταση από την πηγή εξουσίας: ενώ στις ασιατικές κουλτούρες οι προϊστάμενοι (και γενικότερα οι άνθρωποι που κατέχουν υψηλές θέσεις στην ιεραρχία της κοινωνίας, της εργασίας, κλπ.) θεωρούνται ανώτεροι των άλλων, που οφείλουν να ακολουθούν τις εντολές τους και να τους σέβονται, στις δυτικές κοινωνίες οι εργοδότες φέρονται να είναι πολύ κοντά στους εργαζόμενους και να δημιουργούν δεσμούς με αυτούς.
Το φαγητό μοιάζει διαφορετικό στην Ασία και τη Δύση: η καλλιτέχνις μας πληροφορεί για το ότι ενώ στη Γερμανία τα τρία γεύματα/ ημέρα περιλαμβάνουν ένα κρύο γεύμα, ένα ζεστό γεύμα και ξανά ένα κρύο γεύμα στο τέλος της ημέρας, στην Κίνα τα τρία γεύματα της ημέρας είναι όλα ζεστά. Δηλαδή, ξεχνάμε το τοστ ή ένα κουλουράκι για πρωινό…
Το άτομο, τα προβλήματα, τα πάρτι
Οι δυτικές κοινωνίες είναι ατομικιστικές: το άτομο θεωρείται πολύ σημαντικό και η ιδέα του συνόλου και της ομάδας δεν είναι τόσο ισχυρή. Οι άνθρωποι δίνουν βαρύτητα και προτεραιότητα στον ίδιο τους τον εαυτό και έπειτα στους άλλους, κάτι που αντιστρέφεται στην Ασία. Εκεί, η οικογένεια και το κοινωνικό σύνολο είναι πολύ σημαντικά και το άτομο δε θα εστιάσει τόσο στον εαυτό του. Έτσι, εάν απεικονίσει κανείς (όπως έκανε η YangLiu) το μέγεθος του ατομικού «εγώ», θα δει ότι στη Γερμανία το μέγεθος ξεπερνά κατά πολύ το αντίστοιχο «εγώ» ενός Κινέζου.
Η στρατηγική επίλυσης προβλημάτων διαφέρει επίσης: στην Ασία οι άνθρωποι προτιμούν να μην αντιμετωπίζουν τα προβλήματά τους και βρίσκουν τρόπους να τα παρακάμπτουν και να τα αφήνουν στην άκρη, προτιμώντας, γενικά, μια παθητική στάση ζωής. Στη Γερμανία και γενικότερα στη Δύση κάτι τέτοιο δεν ισχύει και οι άνθρωποι βουτούν στα προβλήματά τους, ώστε να τα επιλύσουν.
Τέλος, η κοινωνικοποίηση στα πάρτι και τις κοινωνικές εξόδους σε μέρη όπου υπάρχει πολύς κόσμος και άτομα που γνωρίζονται μεταξύ τους διαφέρει. Σε συνδυασμό με όσα αναφέραμε παραπάνω για την ατομικότητα, κάτι τέτοιο δε θα σας κάνει ιδιαίτερη εντύπωση: φανταστείτε ένα πάρτι στη Γερμανία. Οι άνθρωποι θα χωρίζονται σε «κλίκες» και «πηγαδάκια». Θα δικτυώνονται, θα κοινωνικοποιούνται και θα συζητούν, αλλά με όσους γνωρίζουν ή όσους θέλουν να γνωρίσουν, σε μικρές ομάδες. Ένα αντίστοιχο πάρτι στην Κίνα θα το απεικόνιζε κανείς με ένα μεγάλο κύκλο: όλοι μιλούν μεταξύ τους, όλοι είναι το ίδιο και όλοι κρατούν οπτική επαφή ο ένας με τον άλλο.
Για ολόκληρη τη συλλογή εικόνων της Yang Liu, επισκεφθείτε το East Meets West.
